LATA 1919-1939
Początki naszej szkoły sięgają 1919 roku. Z tego okresu pochodzą najstarsze księgi główne (arkusze ocen) 7-klasowej Szkoły Powszechnej nr 10 na Zawodziu. Jednak w Archiwum Częstochowskim znajdują się dokumenty, datowane na lata 1915/1916 w których jest mowa o tym, że na Zawodziu istnieje już szkoła. Mieściła się w lokalach wynajętych w prywatnych domach: np. w domu Antoniego Tucholskiego przy Olsztyńskiej 23, a także w domach panów: Jeziorkowskiego i Noconia. Do roku 1926 szkoła mieściła się w wynajętych lokalach. Szkolne Księgi Główne, jak i najstarsza kronika szkolna oraz dokumenty archiwalne wspominają o salach szkolnych na Zawodziu (2 sale), „Sachalinie” (3 sale) i ,Kucelinie (1 sala). Wszystkie one podlegały naszej szkole.Teren, na którym wznosi się obecnie budynek szkolny był dużym bajorem. Osiedla wówczas nie było. Również ul. Olsztyńska była drogą bitą, wybrukowaną kamieniem wapiennym. Pierwszym kierownikiem szkoły był p. Wacław Kolasiński, który przyczynił się do zbudowania gmachu.
Z początkiem roku szkolnego 1926/27 budynek był na ukończeniu, ale jeszcze nie mógł być oddany do użytku. Wobec czego nauka rozpoczęła się jeszcze w starych lokalach. Po przejściu na emeryturę p. dyr. W. Kolasińskiego, nowym kierownikiem został p. Edmund Stępień.
W dniu 8 listopada 1926 roku szkoła otrzymała imię patrona św. Stanisława Kostki. 12 grudnia 1926 roku odbyło się uroczyste poświęcenie budynku szkolnego. Nowy budynek szkolny posiadał 6 dużych sal lekcyjnych, salę robót ręcznych, szatnię oraz mieszkania dla nauczycieli i kierownika. W oddzielnym budynku mieściła się duża sala gimnastyczna, wyłożona dębową posadzką. Gmach został oddany do użytku dzieci, ale budynki "na Sachalinie" i przy ul. "Majowej" były dalej czynne, gdyż w tamtym czasie na Zawodziu do szkoły podstawowej uczęszczało ok. 1000 dzieci, a szkół nr 19, 22 i 24 jeszcze nie było. Grono pedagogiczne "dziesiątki" składało się z kierownika i 14 nauczycieli. Wkoło szkoły był piękny parkan, rabatki kwiatowe, zieleńce, piękne boisko szkolne. Warunki pracy były dobre. Spokojna, twórcza praca w szkole trwała do dnia 1 września 1939 roku.
W roku szkolnym 1928/1929 liczba uczniów wynosiła - 908, w 12 salach uczono się na dwie zmiany. W roku szkolnym 1929/30 liczba uczniów wzrasta do 1027. W roku szkolnym 1932/33 uczniów było - 697, nauczycieli - 10 .
W marcu 1938 r. Magistrat zatwierdził nadbudowę II-go piętra oraz ganku murowanego łączącego szkołę z salą gimnastyczną. Niestety wybuch II wojny światowej 1 września 1939 roku zniweczył plany rozbudowy szkoły.
LATA 1939-1944
Z początkiem roku szkolnego 1939/40 "Dziesiątka" przejmuje jako swoją filię Szkołę Podstawową w "Piaskach" (obecny teren huty) - utworzoną 5.01.1938r.. Placówka ta jest częścią naszej szkoły do 1949 roku, kiedy to zostaje przekształcona w Szkołę Podstawową nr 24, a w rok później przeniesiona do dzielnicy Wyczerpy Dolne z tym samym numerem.
W okresie walk wrześniowych budynek szkolny zostaje zajęty przez wojska. Następnie podczas okupacji hitlerowskiej przekształcono szkołę na więzienie dla kobiet. Tu również gromadzono mężczyzn, których wywożono na roboty do Niemiec. Po kilku miesiącach przerwy, naukę kontynuowano w budynku przy dawnej ul. Narutowicza 16, w gimnazjum przy ulicy Jasnogórskiej i Sułkowskiego oraz w gimnazjum H. Sienkiewicza. Od 1941 roku dzieci z naszej szkoły uczęszczają też do Szkoły na "Piaskach".
23 października 1941 r. Gestapo podczas lekcji aresztowało p. Marię Kostrzewską oraz innych nauczycieli: pp. Rychlewskiego, Wieczorkowskiego, Pikułę, Zawadzińskiego. W roku szkolnym 1943/44 kierownikiem Szkoły zostaje p. Stefan Artykiewicz. Były kierownik E. Stępień zginął w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu (KL Auschwitz). Szkoła wówczas mieściła się w gmachu przy ul. Narutowicza 16 i ul. Katedralnej 9.
LATA 1945-1950
Po wyzwoleniu, w styczniu 1945 roku, nauka odbywała się przy ulicy Katedralnej 9 i ul. Narutowicza 19/23, gdyż własny budynek zajęty był czasowo przez wojska sowieckie a później wymagał gruntownego remontu. Niełatwej pracy odbudowy podjęli się członkowie Komitetu Rodzicielskiego, którzy gromadzili w tym celu fundusze z różnych akcji, zbiórek i datków od rodziców uczniów.
W roku szkolnym 1945/46 kierownikiem szkoły został p. Marian Pytel. Dzięki wysiłkowi kierownictwa, nauczycieli i rodziców nauka w szkole rozpoczęła się już 10 listopada 1945 roku. W styczniu 1946 roku zaczęto organizować bibliotekę szkolną. Na terenie szkoły ożywioną działalność prowadziło koło PCK, żeńska drużyna harcerska oraz spółdzielnia uczniowska. W 1949 roku w szkole zaczął działać radiowęzeł.
Przez krótki okres czasu istniały również duże sale szkolne "na Piaskach" (obecnie jest tam huta), które w roku szkolnym 1949/50 usamodzielniły się. W pierwszych latach po wojnie często organizowano akcje dożywiania dla dzieci biednych. Dla nich przeznaczano pewne sumy pieniędzy na zakupienie odzieży, butów, materiałów piśmiennych, książek. Tradycją było organizowanie przy większych uroczystościach posiłków dla dzieci.
LATA 1951-1970
Następne lata to okres prężnej działalności kół zainteresowań takich jak: matematyczne (I miejsce na olimpiadzie matematycznej w 1954 r.) chemiczne, polonistyczne, recytatorskie, SKS oraz teatrzyk kukiełkowy "Tyci-Tyci". Systematycznie pracował samorząd szkolny, PCK, LOP, drużyny harcerskie. Pracę szkoły wspierał cały czas zakład opiekuńczy, którym była częstochowska elektrownia, a od 1958 roku - Częstochowskie Zakłady Przemysłu Wełnianego. Dzięki temu można było zorganizować odrabianie lekcji w świetlicy przyzakładowej oraz zajęcia dla uczniów kl.VII-ej w warsztatach mechanicznych. W tym samym roku (1958) odsłonięto również tablicę pamiątkową zasłużonych nauczycieli tej szkoły, którzy zginęli w obozach (p. Edmund Stępień, p. Józef Rychlewski).
LATA 1971-1976
W tych latach w szkole trwał kapitalny remont. Po remoncie budynek zyskał jedną kondygnację i nową salę gimnastyczną. Uroczyste przekazanie obiektu odbyło się 27 września 1976 roku.
LATA 1977-1988
Lepsze warunki nauki sprzyjały także osiągnięciom działających w szkole organizacji. W 1978 r. nasi harcerze zdobyli I miejsce w konkursie o "Złotą Lilijkę". Duże osiągnięcia miało również kółko recytatorskie. Przez cały czas szkoła organizowała wycieczki autokarowe np. w Góry Świętokrzyskie, do Puszczy Białowieskiej, Warszawy, Krakowa oraz do bliższych miejsc (rajdy po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej). W roku szkolnym 1981/82 po raz pierwszy (1 kwietnia) zorganizowano dzień samorządności. Uczniowie brali udział również w spotkaniach ze znanymi ludźmi np. z byłym więźniem obozu oświęcimskiego, aktorem p. Augustem Kowalczykiem.
W październiku 1987 roku szkoła miała ulec likwidacji. Powodem była konieczność przeniesienia Liceum Plastycznego. Władze oświatowe widziały możliwość ulokowania go w budynku naszej szkoły. Dzięki stanowczej postawie środowiska szkolnego a w szczególności rodziców i mieszkańców dzielnicy Zawodzie władze zmieniły decyzję.
LATA 1989-1994
W roku szkolnym 1988/89 po raz pierwszy od 1939 roku szkoła (tak jak i inne) obchodziła uroczyście 70-lecie odzyskania niepodległości. Do stałego repertuaru imprez szkolnych weszła też rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
W roku szkolnym 1991/92 uczniowie z kółka historycznego pod opieką p. Dariusza Gregorczyka zainteresowali się historią szkoły, poszukiwaniami dokumentów i dociekaniami z jakich okresów pochodzą. Dzięki nim można było łatwiej odtworzyć dzieje naszej szkoły.
W styczniu 1992 roku nastąpiła istotna zmiana - właścicielem szkoły stała się gmina Częstochowa. W latach 1992-93, wychodząc na przeciw potrzebom środowiska szkoła stała się Dzielnicowym Ośrodkiem Sportu Szkolnego.
Szkoła pamięta również o młodzieży w czasie ferii. Co roku w tych okresach organizowane są "Akcja Lato" i "Akcja Zima", które cieszą się ogromnym zainteresowaniem uczniów.
W czerwcu 1994 roku uczniowie wraz z wychowawcami wybrali się na wycieczkę zagraniczną do Legolandu.
19 listopada 1994 roku był ważnym dniem dla szkolnej społeczności - obchodziliśmy uroczyście 75-lecie istnienia szkoły. Obchody Święta Szkoły zgromadziły rzesze uczniów, rodziców, nauczycieli (byłych i obecnych). Na uroczystość przybyli przedstawiciele władz miasta i władz oświatowych oraz inni dostojni goście.
LATA 1995-2004
Ten okres obfitował w ciekawe i ważne wydarzenia w życiu szkolnej społeczności.
W latach 1995-1998 uczniowie wygrywali w konkursach przedmiotowych. Szczególnie wyróżniły się w nich: Anna Kulawiak, Paulina Lech, Justyna Kowalczyk. W Międzynarodowym Konkursie Matematycznym "KANGUR" wielu uczniów uzyskiwało wyniki bardzo dobre i otrzymywało nagrody. Najbardziej wyróżnili się: Marcin Ziemniak, Sebastian Lechowicz, Jarosław Białas. Uczniowie wyróżniali się również w innych konkursach oraz osiągali liczne sukcesy w rywalizacji sportowej. W czwórboju LA Piotr Papis i Mateusz Będkowski zajmowali I-sze miejsca w zawodach szczebla miejskiego i rejonowego.
Wiele klas wraz ze swoimi wychowawcami wyjeżdżało na "Zielone Szkoły". Uczyli się przebywając w innym środowisku i klimacie. Poznali w ten sposób takie miejsca jak: Wisła, Szczawnica, Białka Tatrzańska, Niedzica, Góry Stołowe, miejscowości nadmorskie i inne.
Ogromną ilość informacji i doświadczeń dostarczały uczniom i nauczycielom liczne wycieczki szkolne - krajowe i zagraniczne. Odwiedzali Francję (1995, 1998), pielgrzymowali do Rzymu do Ojca Świętego (1997), wypoczywali na koloniach we Włoszech (1998). Poznawali przepiękną ziemię ojczystą i naszą historię, odwiedzając Warszawę, Kraków, Tarnowskie Góry, ZOO w Chorzowie, Beskid Śląski, Góry Stołowe, Jurę Krakowsko-Częstochowską, i wiele innych miejsc.
Z okazji Dnia Dziecka, 2 czerwca 1997 roku, szkołę "zamknięto na klucz" i wszystkie klasy wraz z nauczycielami (ok. 450 osób) udały się na "I szkolny pieszy rajd" z metą w pobliskim Olsztynie. Na początek tras wszyscy udali się wynajętymi autobusami MPK. Rajd zorganizowany był w kooperacji z Komitetem Rodzicielskim i Regionalnym Ośrodkiem Programowym PTTK w Częstochowie.
Początek nowego wieku bogaty jest w liczne przedsięwzięcia, osiągnięcia i sukcesy. Uczniowie organizują sesje naukowe i spotykają się z ciekawymi ludźmi. W 2000 zaczęto organizować środowiskowe festyny szkolne. Doniosłym wydarzeniem było otwarcie pracowni komputerowej w 2000 roku. Bardzo ważną działalność opiekuńczą i wychowawczą prowadzi uruchomiona we wrześniu 2001 roku świetlica środowiskowa. Od 2002 roku istnieje przy bibliotece szkolnej czytelnia. W 2004 roku otwarto jadalnię jako osobne pomieszczenie. Tradycyjnie szkoła organizuje wypoczynek uczniom w czasie ferii zimowych i letnich w ramach tzw. Akcji Lato i Akcji Zima.
LATA 2005-2012
27 kwietnia 2005 roku reprezentacja naszej szkoły (Karolina Borowiecka, Agnieszka Ciesielska i Monika Pustelnik) wywalczyła I miejsce w Turnieju Wiedzy o Częstochowie o Puchar Przechodni Przewodniczącego Rady Miasta.
Cały czas działa prężnie koło plastyczne. Prace naszych uczniów zostały zauważone nie tylko w lokalnych konkursach np. PTTK „Częstochowa znana i nieznana” - II miejsce Mateusza Klucznego, III miejsce Agnieszki Klucznej i Karoliny Klucznej, ale także w konkursach międzynarodowych (wyróżnienie w Konkursie Rysunku Dziecięcego organizowanym przez Odeską Radę Pokoju -Ukraina).
Nasi uczniowie brali też czynny udział w Dniach Lourdes 2-8 czerwca 2006 r. - miasta zaprzyjaźnionego z Częstochową. Podczas uroczystej inauguracji w sali sesyjnej Urzędu Miasta wystąpili ze scenkami z życia św. Bernadety Sorbirous.
Dzięki aktywnemu uczestnictwu w 2007 r. Szkoła otrzymała certyfikat „Przyjaciel z sercem” przyznany przez Papieskie Dzieła Misyjne Archidiecezji Częstochowskiej.
Od 2007 r. dla społeczności lokalnej odbywają się koncerty kolęd (polskich i angielskich), przygotowane przez naszych uczniów pod kierunkiem sióstr katechetek, nauczycieli j. angielskiego oraz muzyki. Organizowane są też Dni Papieskie. Dużym zainteresowaniem cieszą się kiermasze prac uczniów i nauczycieli.
10 marca 2008 r. gościliśmy laureatów Nagrody Częstochowskiego Stowarzyszenia Pomocy Szkole. Od wielu lat są też wśród nich najzdolniejsi uczniowie naszej szkoły.
Od 2008 r. cała społeczność szkolna bawi się w maju na wspólnie organizowanych z Radą Rodziców Dniach Rodziny. Na uczestników czeka zawsze mnóstwo atrakcji: grill, kawiarenka, występy artystyczne, rodzinne zawody rekreacyjno-sportowe, pokazy zaprzyjaźnionego Koła Rycerskiego.
Co roku uczestniczymy w akcji „Sprzątanie Świata”. We wrześniu 2008 r. odwiedził nas podczas sprzątania naszej dzielnicy Prezydent Miasta Częstochowy Tadeusza Wrona. Dużym zainteresowaniem wśród uczniów cieszą się lekcje muzealne, na które co roku uczęszczają do Częstochowskiego Muzeum, lekcje przyrody „na żywo”, oraz przedstawienia przygotowywane na j. polskim.
Od roku szkolnego 2009/2010 nasza szkoła przystąpiła do projektu „Szkoła na Parnasie” i będzie uczestniczyć w zajęciach w Filharmonii Częstochowskiej.
29 czerwca 2009 r. po ponad 60-ciu latach powróciło imię św. Stanisława Kostki jako patrona naszej szkoły, gdyż po II wojnie światowej w 1947 roku imię jego zostało wymazane z nazwy naszej szkoły przez ówczesne władze komunistyczne. Dlatego też 18 września 2009 roku po raz pierwszy od wielu lat obchodziliśmy uroczyście święto patrona szkoły - św. Stanisława Kostki.
20 listopada 2009 roku obchodziliśmy uroczyście jubileusz 90-lecia istnienia naszej szkoły.
Z okazji XX-lecia Odrodzenia Samorządu Terytorialnego w Polsce, w dniu 29 maja na Pikniku Samorządowym na Promenadzie Czesława Niemena nasi uczniowie reprezentowali dzielnicę Zawodzie-Dąbie wykonując program artystyczny przygotowany przez szkolne koła artystyczne.
4 lipca 2010 r. reprezentacja naszych uczniów spotkała się z Jerzym Dudkiem i Mariuszem Czerkawskim. Okazją do tego stał się charytatywny turniej golfowy na polu golfowym Rosa Private Golf Club w Konopiskach pod hasłem "Sportowcy & celebryci dzieciom powodzian". Dzięki zebranym na tym turnieju środkom finansowym mogliśmy dokonać renowacji parkietu na sali gimnastycznej, która ucierpiała podczas powodzi w maju 2010 r.
8 listopada 2010 przeżyliśmy w szkole historyczne wydarzenie - przybył do nas z wizytą Metropolita Częstochowski ksiądz Arcybiskup Stanisław Nowak. Co roku przyłączamy się też do obchodów Dni Papieskich organizując przedstawienia.
19 listopada 2010 roku dla całej społeczności dzielnicy Zawodzie szkoła zorganizowała niezapomniany program artystyczny „Jesień baśnią malowana”. Między innymi można było obejrzeć bajki „Śnieżka”, „Kot w butach” a ze specjalną niespodzianką wystąpili nauczyciele oraz pracownicy administracji i obsługi w wierszu J. Tuwima „Rzepka”.
W dniu 15 kwietnia 2011 roku nasza szkoła "zamieniła" się w nowy typ placówki - rozpoczęła działalność "Magiczna Szkoła" - w ten sposób obchodziliśmy w tym roku Dzień Ucznia.
2 czerwca 2011 roku kolejny raz zorganizowaliśmy w naszej szkole Dzień Rodziny. Ta rodzinna uroczystość była obchodzona w tym roku pod hasłem - Moja rodzina w regionie.
Nasi uczniowie co roku uczestniczą w warsztatach plastycznych organizowanych przez CzSPSz, w 2009 byliśmy współorganizatorem takich warsztatów. Od 2010 r. uczniowie klas młodszych korzystają ze specjalnie wyposażonej sali w ramach programu „Radosna Szkoła”.
W latach 2009-2011 szkoła realizowała projekt unijny „Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy”, ponadto uczestniczyła w akcji antynikotynowej we współpracy z PPPP nr 1 oraz Powiatową Stacją Sanitarno- Epidemiologiczną. Owoce tej akcji można było podziwiać podczas zorganizowanej wystawy prac uczniów.
Uczniowie biorą udział w wycieczkach klasowych, prężnie działa SKKT, w ramach którego coraz liczniej uczestniczą w rajdach, osiągają sukcesy w zawodach sportowych i różnorodnych konkursach.
W listopadzie 2011r. odbyło się długo wyczekiwane nadanie szkole sztandaru. Pierwszy sztandar, sprzed II wojny światowej zaginął w nieznanych okolicznościach. Przez dwa lata po odzyskaniu imienia patrona szkoły św. Stanisława Kostki, cała społeczność szkolna (rodzice, nauczyciele, uczniowie), zbierała fundusze na nowy sztandar. 18 listopada 2011 r. odbyło się uroczyste nadanie szkole sztandaru. Tym samym zakończył się długi okres odtwarzania tożsamości szkoły, która przez wiele lat nie mogła używać swojego imienia.
W tym samym roku szkolnym odbyło się też wiele ciekawych imprez, zarówno dla uczniów jak i całego środowiska zawodziańskiego oraz dzieci ze szkół powiatu częstochowskiego. I tak jeszcze w listopadzie, a potem w kwietniu wraz z CZSPS zorganizowano warsztaty plastyczne.
W marcu 2012r. rodzice zostali zaproszeni na koncert piosenki anglojęzycznej ”We can sing”. Jak co roku w maju odbył się Dzień Rodziny. Tym razem bardzo aktywnie, gdyż wszyscy (rodzice, dzieci, nauczyciele) powędrowali na rajd do stadniny koni „Pegaz”. Odbył się również koncert dla Mam. Jeszcze w maju odwiedzili nas goście z Singapuru i Indii, którzy „zabrali” uczniów w daleką podróż do swoich krajów.
Cały rok uczniowie rozwijali swoje zdolności plastyczne na dodatkowych zajęciach: „Lekcje plastyki”, „Ze sztuką na ty”, a także w Centrum Multimedialnym „Zodiak”. Uczestniczyli w rajdach, wycieczkach oraz licznych konkursach i zawodach.
W 2012r. władze miasta zadecydowały o połączeniu naszej szkoły z Przedszkolem nr 22 w Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2.
LATA 2013 - 2019
Szkolne tradycje nadal są kontynuowane. Co roku odbywają się Dni Rodziny, Festiwale talentów, wycieczki, rajdy i zielone szkoły. Dużym zainteresowaniem cieszą się zajęcia pozalekcyjne: Koło Teatralne, :Czytelniczo-plastyczne", SKKT, SKS. Nasi uczniowie co roku uczestniczą w Jurajskiej Lidze Rowerowej zajmując wysokie lokaty.
Prężnie ziała Koło Regionalne, którego uczniowie od wielu lat są laureatami miejskich, powiatowych i wojewódzkich konkursów historycznych, co roku uczestniczą w różnorodnych historycznych projektach edukacyjnych. Za całokształt swoich osiągnięć w edukacji regionalnej zostaliśmy docenieni i nasza szkoła znalazła się w finale Wojewódzkiego Konkursu "Edukacja regionalna w szkole" …"Proszę Was pozostańcie wierni temu dziedzictwu" - Jan Paweł II. Uczniowie Koła Regionalnego reprezentowali szkołę na Gali Festiwalu w Koszęcinie, w siedzibie Zespołu Pieśni i Tańca "Śląsk".
Uczniowie Koła Regionalnego nakręcili także amatorski film "Z kart historii Szkoły Podstawowej nr 10 w Częstochowie". Do udziału w filmie zostali zaproszeni dwaj nasi absolwenci Pan Marek Muskalski i Pan Mirosław Troszczyński, którzy uczęszczali do naszej szkoły w latach 50-tych i opowiedzieli nam wiele ciekawych historii. Film został pokazany na spotkaniu pt. "Nasza Historia" w ramach piątkowej edycji miejskiego projektu "Aleje-tu się dzieje!".
Uczymy się nie tylko w murach szkolnych, ale i w terenie. Zajęcia odbywają się również w Muzeum, Centrum Nauki Zodiak, Archiwum Państwowym. Organizowane są spacery, wycieczki patriotyczne do miejsc pamięci narodowej.
Uczniowie klas młodszych poznają różne zawody podczas wycieczek np. do piekarni, do stomatologa, do weterynarza, do straży pożarnej.
W 2017r. pojawiło się przy szkole długo wyczekiwane nowe boisko.
Klasy VII i VIII miały możliwość zasmakować bycia studentami na Uniwersytecie im. Jana Długosza w ramach Uniwersytetu Młodego Odkrywcy.
O to, aby szkoła nie kojarzyła się tylko z nauką dba Samorząd Uczniowski, organizując zabawy, dyskoteki i dni tematyczne np. "Dzień Wesołego Kapcia" czy "Dzień Szalonego Kapelusza".
Chętnie też zaglądamy do innych krajów, a zwiedziliśmy ich już kilkanaście podczas corocznych "Podróży po krajach świata".
Opracowanie: Beata Bednarczyk, Tomasz Nogaj